"Tarım girdi fiyatları yükselişte"

TUİK’in Ağustos ayı tarımsal girdi enflasyonunu aylık yüzde 0.93, yıllık yüzde 28.74 olarak ilan ettiğini belirten Çandır, “Bu rakamlar, aylıkta ve yıllıkta Temmuz ayına göre bir miktar düşüşü gösterse de son 7 yılın Ağustos ayına göre aylıkta en yüksek üçüncü ve yıllıkta ise en yüksek yükselişi göstermiştir” dedi. Tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde 1.03 ve yıllıkta ise yüzde 29.32’lik artış ilan edildiğini kaydeden Çandır, “Bu artışların alt gruplara göre fiyat değişimleri aylık olarak, tohumda yüzde 0.03, enerjide yüzde 0.45, gübrede yüzde 5.19, ilaçta yüzde 0.20, veteriner hizmetlerinde yüzde 0.27, yemde yüzde 0.79 ve diğer kalemlerde ise yüzde 3.40 olarak ilan edilmiştir. Aynı kalemlerin Ağustos ayındaki yıllık değişimleri, tohumda yüzde 9.87, enerjide yüzde 21.68, gübrede yüzde 66.71, ilaçta yüzde 11.81, veteriner hizmetlerinde yüzde 16.62, yemde yüzde 31.30 ve diğer kalemlerde ise yüzde 32 olarak ilan edilmiştir. Tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında ise aylık yüzde 0.28 ve yıllık yüzde 25.29’luk artış ilan edilmiştir” diye konuştu.  

Ağustos ayında Tarım ürünleri üretici fiyat endeksinin (TarımÜFE) aylık yüzde 1.77, yıllık ise yüzde 24.69 olarak ilan edildiğini anımsatan Çandır, şunları kaydetti:

“Bilindiği gibi TarımÜFE, tarımsal üreticinin satış fiyatındaki enflasyondur. Yani beklenti ya da olması gereken veya sürdürülebilir olan aylık ve yıllık Tarım-GFE rakamlarının TarımÜFE’den düşük seyretmesidir. Ancak bu durumda tarımsal üreticiler, varlıklarını ve faaliyetlerini sürdürebilirler. Ağustos ayı rakamları bize gösteriyor ki, tarımsal üreticiler aylık olarak kendilerine bir fayda sağlarken yıllıkta ise yüzde 29 zarar yazmışlardır. Yani satış fiyatlarındaki artıştan yıllık olarak yüzde 29 daha fazla girdi maliyeti artışına maruz kalmışlardır. Üstelik bu girdiler, katma değer yaratmayan ya da katma değerden düşülen maliyetlerdir.”

MALİYETLER YÜKSELİYOR

Ağustos aylarında tarımsal faaliyette bulunanların satış fiyatlarının hammadde/malzeme maliyetlerinden daha yüksek olduğu yıllara bakıldığında 2019 ve 2020 yıllarının öne çıktığını söyleyen Çandır, ”Son 7 yıldaki diğer tüm yıllarda, Ağustos ayları itibariyle üreticilerin girdi maliyetlerindeki artışlar, satış fiyatlarındakinden yüksek seyretmiştir. Bu durum üreticiler açısından sürdürülemez bir durumdur. Ocak-Haziran dönemindeki aylarda da geçmiş 7 yılda benzer eğilimler gözlenmiştir. Yani üreticiler diğer aylarda da sistematik olarak daha yüksek girdi maliyetleri artış oranlarına maruz kalmışlardır” dedi.

TÜKETİCİ ENFLASYONUNU TETİKLER

Yurtiçi ve yurtdışı üretici fiyatlarında ortalama yüzde 45’lik artışlar ilan edildiğini belirten Çandır, “Görüldüğü gibi tarımsal dünya ile ilgili enflasyonlardan ortalama olarak yüzde 70 daha yüksek seyreden tarım dışı üretici enflasyonu ülke genelinde hakimdir. İlan edilen bu rakamlar tüketiciler üzerinde, gelecek için ciddi bir enflasyonu baskısının söz konusu olacağını göstermektedir” dedi.

SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM POLİTİKASI

Son dönemde tarım ve gıda fiyatlarının dünya genelinde de hızla arttığını belirten Ali Çandır, diğer emtia fiyatlarının da rekor kırdığını vurguladı. Bir taraftan emtiada arz kısıtlamaları, lojistik darboğazları, ihracatı kısıtlayıcı politikalar hüküm sürerken diğer taraftan da küresel para bolluğunun azaltılmaya çalışıldığını kaydederken, küresel bir daralmaya dikkat çekti. Çandır, böyle bir ortamda tarımsal faaliyetlerin kesintisiz ve büyüyerek devam etmesini sağlayıcı politikaların uygulanması gerektiğini söyledi. Çandır, “Mevcut durumda tarımsal faaliyetlerde bulunanlar, özellikle son 11 yılda, maliyet-gelir oranında ciddi zayıflamaya maruz kalmıştır. Özellikle yılbaşından bu yana açıklanan tarımsal enflasyon rakamları, bu zayıflık eğiliminin devam ettiğini göstermektedir. Mutlaka bu gidişatı tersine çevirecek sürdürebilir politikaları uygulamaya koymak zorundayız” dedi.